طرز کار کلید محافظ جان چگونه است؟

کلید محافظ جان به­‌طور مداوم، بر جریان­‌های الکتریکی را که از یک یا چند مدار عبور می‌­کنند، نظارت می‌­کند. اگر تشخیص دهد که جریان برق در مسیری ناخواسته قرار گرفته‌است، به سرعت مدار را قطع می­‌کند و خطر مرگ یا آسیب جدی را به میزان قابل توجهی کاهش می‌­دهد.

حال این پرسش مطرح می­شود که کلید محافظ جان، چگونه عمل می­‌کند؟ پاسخ این است که: درون هر کلید محافظ جان، یک هسته آهنی قرار گرفته­‌است. جریان برق که از طریق کابل‌­ها وارد کلید محافظ جان می­شود، از سیم‌­پیچی که دور هسته آهنی پیچیده شده‌­است، عبور می‌کند. عبور جریان برق از اطراف سیم پیچ، میدان مغناطیسی به وجود می­‌آورد.

جریانی که از سیم نول به داخل کلید محافظ جان بر­می­‌گردد، میدان مغناطیسی در جهت مخالف ایجاد می‌کند. بنابراین، دو میدان مغناطیسی مخالف یکدیگر به وجود می‌­آید که باید برابر باشند و یکدیگر را خنثی کنند. اگر دستگاه دچار مشکل شود و جریان اندکی به زمین نشت کند، سیم پیچ نول دارای جریان اضافی می­‌شود و تعادل دو میدان مغناطیسی بر هم می­‌خورد. همین موضوع باعث عمل کردن کلید محافظ جان و قطع دستگاه تحت حفاظت آن می‌شود.

مزایای کلید محافظ جان چیست؟

استفاده از کلیدهای محافظ جان دارای مزایای بسیاری است از جمله:

حفاظت

کلیدهای محافظ جان، در برابر شوک الکتریکی محافظت بیشتری ایجاد می‌کنند و خطر آسیب دیدگی یا مرگ در اثر بروز خطای الکتریکی را کاهش می‌دهند.

کاهش خطرات آتش سوزی

کلیدهای محافظ جان با قطع سریع برق در هنگام اتصالی، می‌توانند از آتش سوزی الکتریکی ناشی از وسایل برقی یا سیم کشی معیوب جلوگیری کنند.

افزایش ایمنی در مناطق مرطوب

در مناطق یا زون های مرطوب مانند استخر، حمام یا آشپرخانه که خطر برق گرفتگی زیاد است، استفاده از کلیدهای محافظ جریان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

مکمل فیوزها

استفاده از کلیدهای محافظ جان به عنوان مکمل تجهیزات حفاظتی دیگر مانند کلیدهای اتوماتیک و فیوزها، قابلیت اطمینان سیستم حفاظتی مدارهای الکتریکی را بالا می‌برد.

قدرت قطع و حساسیت قطع کلید محافظ جان چقدر است؟

حساسیت قطع کلید محافظ جان در مصارف عمومی و مسکونی تا 30 میلی آمپر است که می‌توان از آن به عنوان وسیله حفاظتی در برابر برق گرفتگی در صورت تماس غیرمستقیم استفاده کرد. حساسیت این کلید در مصارف صنعتی 100-300 و 500 میلی آمپر است.

نحوه عیب یابی کلید محافظ جان چگونه است؟

برای اطمینان از اینکه کلید محافظ جان در مدار به درستی نصب شده­‌است، باید ابتدا مطمئن شوید که این کلیدها در فواصل زمانی منظم تست می­‌شوند. کلیدهای محافظ جان به‌­راحتی قابل تست کردن و تنظیم مجدد هستند. این کلیدها دارای یک دکمه تست هستند که با فشردن آن، جریان نشتی بسیار کوچکی ایجاد می­‌شود.

یک لامپ کوچک را به پریز وصل کنید و مطمئن شوید که به درستی کار می­‌کند. لامپ را روشن بگذارید واطمینان حاصل کنید که برق به طور ایمن به کلید محافظ جان وصل شده­‌است. تمام وسایل الکترونیکی دیگر مانند تلویزیون و یخچال را خاموش کنید.

دکمه تست کلید محافظ جان را فشار دهید. در این مرحله، کلید باید کار کرده و لامپ را خاموش کند. اگر کار نمی‌­کند، باید توسط متخصص مورد بررسی قرار گیرد.

محدودیت‌های استفاده از کلید محافظ جان چیست؟

کلید محافظ جان نمی‌­توانند خطر برق گرفتگی یا آتش­‌سوزی را به‌­طور کامل از بین ببرد. چرا که این کلید در شرایط اضافه بار، قادر به تشخیص اتصال کوتاه فاز به نول و فاز به فاز نیست.

کلید محافظ جان تنها هنگام عبور جریان یک فاز از بدن فرد به زمین عمل می­کند و زمانی که جریان از یک فاز به فاز دیگر برقرار شود، نمی­تواند در برابر شوک الکتریکی حفاظت لازم را انجام دهد. به عنوان مثال، اگر فرد همزمان کنتاکت‌های فاز و نول را لمس کند، کلید محافظ جان نمی‌تواند عمل کند.
دلایل قطع ناخواسته کلید محافظ جان

دلایل عمده قطع بی­‌مورد کلیدهای محافظ جان به شرح زیر است:

جریان­‌های نشتی که در حالت عادی کارکرد تجهیزات از عایق­‌بندی آن­ها عبور می‌­کند.
جریان­‌های هجومی ناشی از راه‌اندازی الکتروموتورها که به­‌طور کامل در بین فازها توزیع شده و باعث عملکرد بی­‌مورد کلید محافظ جان می­‌شود.

ولتاژهای ضربه ناشی از کلیدزنی و صاعقه، که به طور لحظه‌­ای ظرفیت خازنی نسبت به زمین کابل­‌ها و تجهیزات را افزایش داده و در حد چند میکرو ثانیه، باعث جاری شدت جریان نشتی به زمین و عمل کردن بی­‌مورد کلید محافظ جان می­‌گردد.

انتخاب نادرست کلید محافظ جان نیز می‌­تواند باعث قطع بی­‌مورد آن شود.
اتصال هادی ارت و نول بعد از کلید محافظ جان نیز موجب قطع بی­‌مورد این کلید می­‌شود.

استفاده از کلید محافظ جان چقدر هزینه‌­بر است؟

کلیدهای محافظ جان تقریباً قیمتی بین 500 هزار تا 1 میلیون تومان دارند که با توجه به درجه بالای حفاظتی که انجام می­دهند، استفاده از آن­‌ها مقرون به‌­صرفه است.

آیا کلیدهای محافظ جان قابل اطمینان هستند؟

براساس تحقیقات صورت گرفته، کلیدهای محافظ جان تا 97 درصد قبل اطمینان هستند و در صورتی که قبل از نصب، تست شوند این درصد افزایش می­‌یابد.

اگر برای دستگاه­‌های الکترونیکی‌تان، کلید محافظ جان نصب کنید، ریسک وارد شدن شوک الکتریکی را به شکل قابل ملاحظه­‌ای کاهش خواهید داد. همچنین با نصب این کلید، ریسک آتش گرفتن منزل‌تان براثر برق گرفتگی را پایین خواهید آورد.

البته به یاد داشته باشید که استفاده از حفاظت‌­های مکمل نظیر کلید محافظ جان، ریسک مرگ یا آسیب در اثر شوک الکتریکی را پایین می‌­آورد، اما به این معنی نیست که نیاز به احتیاط کردن و مراقبت از خود کاهش می­‌یابد. به همین دلیل، لطفاً علاوه بر استفاده از کلید محافظ جان در مدارات الکتریکی، به نکات زیر هم توجه کنید:

برق کشی منزل شما باید حداقل هر ده سال یک بار مورد بررسی قرار بگیرد.
اگر در این بررسی‌­ها متوجه شدید که سیم کشی ساختمان دچار مشکل شده‌­است، حتماً با تعمیرکار و متخصص این حوزه موضوع را پیگیری کنید.
هر سه ماه یک­بار، سوکت­‌های کلیدهای محافظ جان را بررسی کنید و مطمئن شوید که دچار مشکل نشده‌­است.

• اینورتر هیوندای

• خازن فراکو

• رگولاتور لیفاسا
• کلید اتوماتیک هیوندای

• رگولاتور پی کی سی